Hale produkcyjne – jakie wymogi musi spełnić hala produkcyjna?
Jeżeli planujesz budowę hali produkcyjnej, jako inwestor musisz spełnić wiele rygorystycznych wymagań stawianych przez prawo budowlane. W celu zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy należy zapewnić między innymi; minimalną wysokość hali, odpowiednią temperaturę pracy, zastosowanie materiałów o odpowiednich parametrach izolacyjności, doświetlenie hali światłem dziennym, naturalnym (za pomocą okien oraz naświetli) oraz zapewnienie dostępu do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych. W artykule tym opiszę Ci różnice pomiędzy halą magazynową a halą produkcyjną oraz opiszę Ci, jakie wymagania musi spełnić hala produkcyjna w świetle obowiązujących przepisów prawa.
Co to jest hala produkcyjna?
Hala produkcyjna jest obiektem budowlanym spełniającym określone normy wytrzymałościowe konstrukcji oraz izolacyjności obiektu, zgodnie z przepisami wynikającymi z BHP oraz prawa pracy. Hala produkcyjna jak sama nazwa wskazuje, ma swoje zastosowanie w przemyśle produkcyjnym. Zazwyczaj są to wielkopowierzchniowe hale z przeznaczeniem pod stałe miejsca pracy (pracę powyżej 4 godzin dziennie) oraz pracę w trybie zmianowym.
Standardowo wysokość hali produkcyjnej w świetle (w najniższym punkcie) nie może być niższa niż 3,00m. Jeżeli na hali produkcyjnej planowana jest praca w warunkach szkodliwych, wysokość minimalna będzie większa i wyniesie 3,30m.
Najczęściej hale produkcyjne buduje się z wykorzystaniem technologii stalowej jako hale stalowe. Inaczej jest w przypadku hal przemysłowych zabezpieczonych przeciwpożarowo. Hale o wysokiej klasie zabezpieczenia PPOŻ zazwyczaj wykonuje się je w technologii żelbetowej, która charakteryzuje się dużo lepszymi parametrami przeciwpożarowymi niż konstrukcja stalowa. Często stosuje się również rozwiązania hybrydowe, żelbetowo-stalowe, które pozwalają na większą oszczędność pieniędzy oraz czasu budowy, niż w przypadku budowy hali żelbetowej. Jeżeli zastanawia Cie ile czasu zajmuje budowa hali stalowej, zapoznaj się z artykułem: Ile trwa budowa i montaż hali stalowej?
Jakie materiały stosuje się do budowy hal produkcyjnych? Warunki techniczne dotyczące budowy hal produkcyjnych
Podstawową, jak i najbardziej kosztowną różnicą pomiędzy halą produkcyjną, a halą magazynową jest rodzaj zastosowanej lekkiej obudowy. W zależności od wymagań przeciwpożarowych do wykonania lekkiej obudowy stosuje się piankę poliuretanową lub wełnę mineralną (rzadziej styropian). W przypadku budowy hal magazynowych parametr izolacyjności lekkiej obudowy, naświetli oraz bram staje się drugorzędny, dzięki czemu pozwala na zastosowanie tańszych materiałów o gorszych parametrach.
Hala produkcyjna musi spełnić rygorystyczne parametry izolacyjności termicznej. Poniżej opiszę Ci wymagania dotyczące izolacyjności termicznej hal produkcyjnych. Jeżeli planujesz budowę hali produkcyjnej ogrzewanej, Twoją halę należy wykonać zgodnie z aktualnymi warunkami technicznymi na lata 2021/2022:
| Rodzaj przegrody | Wymagany współczynnik | Rozwiązania techniczne: |
| Dach | U= 0,15[W/m2 K] | 1) Płyta warstwowa z rdzeniem z pianki poliuretanowej o gr. 16 cm 2) Wełna mineralna o współczynniku ciepła λ=0,038 [W/m2 K] o gr. 25 cm |
| Ściany | U= 0,20[W/m2 K] | 1) Płyta warstwowa z rdzeniem z pianki poliuretanowej o gr. 11 cm 2) Płyta warstwowe z rdzeniem z wełny mineralnej o gr. 20 cm |
| Podłoga na gruncie | U= 0,30[W/m2 K] | Styropian XPS o grubości 10 cm |
| Okna | U= 0,9[W/m2 K] | Pakiet 3 szybowy |
| Naświetle | U= 1,1[W/m2 K] | Poliwęglan o gr. 26mm z powłoką NRO. Podstawa ocieplona pianką poliuretanową o minimalnej grubości 10 cm |
| Bramy oraz drzwi | U= 1,3[W/m2 K] | Ocieplane pianką poliuretanową o minimalnej grubości 4 cm |
Jak widzisz wymagania izolacyjności termicznej są bardzo wygórowane. Parametry te na przełomie ostatnich lat były już kilkukrotnie zaostrzane. Jeszcze 10 lat temu mogłeś wybudować halę produkcyjną z płyt warstwowych z rdzeniem z pianki poliuretanowej o gr. 12 cm dla dachu oraz 10 cm dla ścian, dzisiaj odpowiednio o gr. 16 cm dla dachu oraz 12 cm dla ścian.
Lepsza izolacyjność wpływa bezpośrednio na oszczędność energii potrzebnej do ogrzania hali produkcyjnej, co przy wysokiej cenie energii elektrycznej staje się coraz bardziej istotną kwestią dla większości Inwestorów.
Bezpieczeństwo i higiena pracy – jakie warunki pracy należy zapewnić pracownikom na produkcji?
Jako pracodawca powinieneś zapewnić godne, bezpieczne i higieniczne warunki pracy wszystkim pracownikom. Wiem, że bez skonkretyzowania tego pojęcia staje się ono tylko pustym frazesem, dlatego opiszę Ci najważniejsze niuanse, o których należy pamiętać budując halę produkcyjną.
Bardzo często pytacie nas;
- Jakie warunki pracy należy zapewnić na hali produkcyjnej?
- Jaka powinna być temperatura w hali produkcyjnej?
- Kiedy wymagane są toalety osobno dla kobiet, jak i dla mężczyzn?
- Jaką powierzchnię powinna mieć szatnia dla pracowników?
- Czy muszę zapewnić jadalnie pracownikom?
Wszystko to wynika bezpośrednio z prawa budowlanego, poniżej opiszę Ci podstawowe wymagania jakim musisz sprostać jako przedsiębiorca.
Dostęp do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych
Jeżeli zatrudniasz pracowników, naturalną sprawą jest to, że musisz zapewnić im dostęp do pomieszczeń typu WC, szatnia, umywalnia oraz jadalnia. W zależności od tego ilu pracowników zatrudniasz oraz tego, czy są to kobiety, kobiety i mężczyźni czy też sami mężczyźni, powierzchnia oraz ilość tych pomieszczeń będzie inna.
Jedną z najbardziej problematycznych spraw dla Inwestorów jest to, że pomieszczenia higieniczno-sanitarne muszą znajdować się w budynku, w którym odbywa się praca lub budynku połączonym obudowanym, ogrzewanym łącznikiem. Pomieszczenia takie standardowo powinny mieć odpowiednią wysokość, wynoszącą minimum 2,5m (wyjątkiem są suteryny, piwnice oraz poddasza, gdzie dopuszcza się wysokość minimalną wynoszącą 2,2m). Pomieszczenia takie powinny być ogrzewane, wentylowane oraz odpowiednio oświetlone. Posadzka oraz ściany pomieszczeń higieniczno-sanitarnych (do wysokości 2,00m) powinny być pokryte materiałem w pełni zmywalnym, nienasiąkliwym, jak płytki ceramiczne.
Zatrudniając do 10 pracowników na jednej zmianie obu płci (na przykład cztery kobiety oraz pięciu mężczyzn), dopuszcza się wykonanie jednej, wspólnej toalety oraz łaźni dla obu płci. W przeciwnym razie musisz wykonać dwie odrębne toalety (oraz łaźnie), osobno dla mężczyzn i osobno dla kobiet.
Dokładną analizę funkcjonowania zakładu produkcyjnego oraz minimalną powierzchnię pomieszczeń higieniczno-sanitarnych należy oszacować na podstawie Twoich preferencji, ilości pracowników oraz funkcji pomieszczeń. Wszystko to następnie należy skonfrontować z prawem budowlanym i dostosować do aktualnych wymagań prawnych. To właśnie przepisy warunkują minimalną szerokość między rzędami szatni, minimalną szerokość przejść, jak i oraz odległości pomiędzy umywalkami, pisuarami czy też miskami ustępowymi.
Jeżeli zastanawiasz się, czy część socjalną lepiej wykonać w hali, czy też w osobnym, murowanym budynku, zapoznaj się z naszym artykułem, gdzie odpowiedzieliśmy już na to pytanie.
Doświetlenie pomieszczeń pracy światłem dziennym, naturalnym za pomocą okien oraz świetlików
Wymagania dotyczące minimalnego doświetlenia miejsca pracy są bardzo czytelne i proste w interpretacji. Jeżeli zatrudniasz pracowników, którzy wykonują swoją pracę co najmniej 4-godziny na dobę, powinieneś zapewnić mu odpowiednie doświetlenie stanowiska pracy światłem dziennym. Powierzchnia doświetlenia w tym przypadku powinna wynosić co najmniej 1:8 powierzchni posadzki. Jak łatwo policzyć na każde 10 m2 powierzchni posadzki, powinieneś zastosować okna i/lub naświetla dachowe o powierzchni co najmniej 1,25 m2. Wyjątek stanowią stanowiska pracy, które technologicznie nie mogą być narażone na działanie promieniowania UV, czyli jednej z części składowych promieniowania słonecznego. Jeżeli zastanawiasz się, czy warto inwestować w świetlik dachowy, zapoznaj się z naszym opracowaniem: Świetliki dachowe — dobry wybór podczas budowy hali stalowej.
Wymagania temperaturowe hali produkcyjnej
Z uwagi na fakt, że w hali produkcyjnej odbywa się stała praca, należy zapewnić odpowiednią temperaturę wewnątrz hali produkcyjnej.
Aby odpowiedzieć, jaka temperatura powinna być na hali produkcyjnej, należy w pierwszej kolejności przeanalizować rodzaj wykonywanej pracy. Inne wymagania są w przypadku ciężkiej pracy fizycznej, gdzie występuje duża nadwyżka energetyczna, a inne w przypadku pracownika biurowego lub pracownika wykonującego lekką pracę fizyczną.
- W pomieszczeniach stałej pracy, gdzie wykonuje się ciężką, fizyczną pracę należy zapewnić temperaturę minimalną wynoszącą 14 °C,
- W przypadku lekkiej pracy fizycznej, jak i pracy biurowej, temperatura pomieszczeń pracy nie może być niższa niż 18 °C.
Napiszę jeszcze kilka słów o pracy na otwartej przestrzeni, jako pracodawca również jesteś zobowiązany do zapewnienia pomieszczenia do ogrzania się oraz wypoczynku swoim pracownikom, w którym temperatura powietrza nie może być niższa niż 16 °C . Powierzchnia takiego pomieszczenia nie może być mniejsza niż 8 m2 z uwarunkowaniem, że na każdego pracownika na zmianie powinna przypadać powierzchnia co najmniej 0,1 m2.
Wysoka temperatury pomieszczenia pracy traktowana jest jako dodatkowy czynnik szkodliwy, który warunkuje dodatkową ochronę dla pracowników w postaci dostępu do zimnych napojów. Pomimo tego, że maksymalna temperatura hali produkcyjnej nie jest określona przepisami, jako pracodawca możesz zapewnić swoim pracownikom dostęp do klimatyzowanych pomieszczeń w części socjalnej. Bardziej komfortowe warunki panujące w części socjalnej znacznie zwiększą efektywność regeneracji Twoich pracowników podczas przerwy oraz morale załogi.
Budowa hali produkcyjnej w odniesieniu do wymagań przeciwpożarowych
Ochrona przeciwpożarowa (PPOŻ) to bardzo skomplikowane i zawiłe zagadnienie. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, jak należy zabezpieczyć przeciwpożarowo halę produkcyjną. Wszystko zależy od obciążenia ogniowego materiału w hali, rodzaju produkcji, usytuowania hali, jak i umiejscowienia pomieszczeń higieniczno-sanitarnych oraz biurowych.
Jeżeli zamierzasz budowę małej hali produkcyjnej, która odsunięta będzie od najbliższego budynku na odległość co najmniej 15m, nie będziesz składował oraz produkował materiałów łatwopalnych oraz wybuchowych, a dodatkowo nie przekroczysz zatrudnienia 10-osób na zmianę, zabezpieczenie przeciwpożarowe takiej hali prawdopodobnie nie będzie wymagane.
Inaczej sprawa ma się w przypadku znacznego zbliżenia się do granicy działki sąsiada oraz w przypadku hal produkcyjnych materiałów łatwopalnych lub wybuchowych. W takich sytuacjach należy dokładnie przeanalizować zakres Twojej działalności, oszacować ryzyko pożaru i ewentualnych szkód jakie może on wywołać.
Projektując hale przemysłowe, dobrym rozwiązaniem jest wydzielenie murowanej części socjalno-biurowej, jako odrębny budynek oddzielony ścianą przeciwpożarową. Dzięki zastosowaniu technologii murowanej i żelbetowej budynek taki automatycznie może zostać wydzielony przeciwpożarowo od hali bez żadnych dodatkowych kosztów. Murowany biurowiec pełni dodatkowo funkcję reprezentatywną całej inwestycji. Więcej szczegółów na ten temat możesz przeczytać we wcześniej podlinkowanym artykule.
Dobór optymalnego sposobu zabezpieczenia przeciwpożarowego jest kluczowy do optymalizacji kosztów budowy. Doświadczony projektant zaprojektuje Twoją halę produkcyjną w sposób optymalny, nie narażając Cię na nadmierne koszty budowy. Wiedza oraz doświadczenie projektanta w tym zakresie zapewni Ci możliwie tanią budowę hali produkcyjnej niezależnie od stopnia skomplikowania i zawiłości projektu.
Opracowanie przygotował Przemysław Szalek, dział ofertowania oraz realizacji.
Ostatnie wpisy