Dach dwuspadowy – charakterystyka oraz zastosowanie dachów dwuspadowych w budownictwie

Dach dwuspadowy jest jednym z najpopularniejszych typów dachów stosowanych w Polsce. Jego popularność wynika nie tylko z niezawodności, funkcjonalności oraz wysokiej estetyki, ale również możliwie najniższych kosztów wykonania oraz montażu.

Wszechstronność dachów dwuspadowych oraz ich niska cena sprawiają, że dachy te stosuje się zarówno w przypadku domów, hal przemysłowych, basenów, szkół, hoteli, targowisk oraz wielu innych.

Zapraszamy do lektury niniejszego artykułu, w którym omawiamy definicję oraz charakterystykę dachów dwuspadowych skupiając się na szczegółowym przedstawieniu ich zalet i wad.

Dach dwuspadowy – definicja oraz charakterystyka

Dachem dwuspadowym nazywamy dach składający się z dwóch przeciwległych połaci dachu nachylonych pod odpowiednim kątem, które łączą się ze sobą w najwyższym punkcie dachu. Miejsce to w fachowej nomenklaturze nazywamy kalenicą.

Kąt nachylenia połaci dachu dwuspadowego może być swobodnie dostosowany do potrzeb konkretnego projektu, przepisów zawartych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz wymagań technicznych materiału, który zostanie użyty do jego pokrycia.

Wymagany spadek dachu w zależności od rodzaju stosowanego pokrycia:

• Blacha trapezowa oraz płyty warstwowe: od 4 do 5 stopni,
• Membrany dachowe oraz papy: od 2 do 3 stopni,
• Dachówka: od 20 do 45 stopni,
• Blachodachówka: od 10 do 14 stopni,
• Gont bitumiczny: 10 stopni,

Elementem charakterystycznym dachów dwuspadowych jest specyficzna geometria ściany szczytowej, która przybiera kształt trójkąta. Trójkąt ten zamyka bryłę dachu w płaszczyznach prostopadłej do kalenicy. Ten rodzaj dachu może przyjąć dwie podstawowe formy: symetryczną, gdzie obie połacie dachowe są identyczne i nachylone pod tym samym kątem, lub niesymetryczną, gdzie połacie mogą różnić się od siebie pod względem długości lub kątów nachylenia.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat pokrycia dachów stalowych? Przeczytaj również:

Membrana dachowa – idealne rozwiązanie dla hal z dachem płaskim

Płyta warstwowa – Wymagania oraz zastosowanie, czyli jak zbudować budynek z płyty warstwowej?

W zależności od technologii budowy, konstrukcję nośną dachu dwuspadowego stanowi najczęściej konstrukcja stalowa lub drewniana. Spotkać można również betonowe skosy wzmocnione siatką stalową oraz prefabrykowane dźwigary betonowe, charakteryzujące się największą odpornością na wypadek pożaru.

Zalety dachu dwuspadowego:

• Prosta i tania konstrukcja dachu,
• Obniżenie wysokości budynku – dach dwuspadowy, dzięki zastosowaniu dwóch spadów dachu, pozwala na obniżenie wysokości budynku w porównaniu z analogicznym budynkiem o jednym spadku dachu.
• Efektywne usuwanie śniegu oraz wody – nachylenie połaci dachu sprzyja naturalnemu, grawitacyjnemu zrzuceniu śniegu z jego powierzchni.
• Duża trwałość oraz odporność na działania czynników atmosferycznych, takich jak deszcz, wiatr, śnieg oraz grad.
• Funkcjonalność – możliwość adaptacji wolnej przestrzeni poddasza,
• Estetyka – prosty design, który idealnie harmonizuje z innymi budynkami w Polsce,
• Wszechstronność zastosowania: Dachy dwuspadowe są odpowiednie zarówno dla hal stalowych, domów, budynków gospodarczych oraz budynków użyteczności publicznej.

Wady dachu dwuspadowego:

• Konieczność stosowania dwóch pasów rynien, po jednej na każdej z połaci,
• Ograniczenie wysokości roboczej.

Konstrukcja nośna dachów dwuspadowych – od czego zależy wybór technologii? Zalety i wady poszczególnych technologii

Wybór optymalnej technologii wykonania dachu dwuspadowego zależy w głównej mierze od specyfiki samego obiektu, jego rozpiętości, wysokości oraz wymagań przeciwpożarowych.

Każda z technologii ma swoje plusy, minusy oraz ograniczenia techniczne. Wybór technologii budowy dachu dwuspadowego zależy zatem od przeznaczenia. Inne wymagania stawiane są dla domów jednorodzinnych, inne dla lekkich hal magazynowych, a jeszcze inne dla hoteli, szpitali, stadionów oraz galerii handlowych.

Dobór optymalnej technologii dla danego typu obiektu stanowi ogromne wyzwanie oraz odpowiedzialność dla projektanta, którego obowiązkiem jest fachowe doradztwo w oparciu o swoje doświadczenie, bilans ekonomiczny inwestycji oraz wymagania projektowe.

Konstrukcja stalowa dachów dwuspadowych

Konstrukcja stalowa dachów dwuspadowych swoje zastosowanie znajduje najczęstsze w przypadku budynków wielkopowierzchniowych, przykładem czego są hale stalowe, hale magazynowe, hale produkcyjne, targowiska, galerie handlowe. Duży stopień optymalizacji przyjętych rozwiązań sprawia, że technologia stalowa jest zarówno najtańszą w wykonaniu, jak i najszybszą w montażu. Efektem czego konstrukcje stalowe odpowiadają potrzebom firm, które dążą do efektywnego rozwoju swoich przedsiębiorstw przy minimalnym nakładzie finansowym i krótkim czasie realizacji projektów.

Konstrukcja stalowa dachu dwuspadowego składa się z:

• Dźwigarów stalowych wykonanych w technologii kratowej (1) lub technologii ramowej (2), których zadaniem jest przeniesienie obciążeń stałych, zmiennych oraz użytkowych,
• Płatwi dachowych stanowiących podparcie dla materiałów pokrycia dachowego oraz naświetli.
• Tężników oraz stężeń zapewniających usztywnienie konstrukcji dachu,
• Wymian pod urządzenia oraz instalacje (podkonstrukcji montażowej),
• Elementów złącznych w postaci zestawów śrub, nakrętek oraz podkładek

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat płatwi dachowych wykonanych z profili typu Z? Zapoznaj się z tym artykułem:

Zetowniki – Ekonomiczne, bezpieczne oraz trwałe rozwiązania dla przemysłu

1. Dźwigar kratowy składa się z dwóch pasów kratownicy, górnego i dolnego, wzmocnionych krzyżulcami. Krzyżulce odgrywają kluczową rolę w stabilizacji dźwigara kratowego, umożliwiając jednocześnie utrzymanie optymalnej wytrzymałości przy zachowaniu minimalnego ciężaru konstrukcji stalowej. Wszystko to sprawia, że dźwigar kratowy jest znacznie tańszy od jego alternatywnej wersji, czyli ramownicy.

2. W przeciwieństwie do dźwigarów kratowych, dźwigar ramowy składa się z pojedynczej belki wykonanej z pełnościennego profilu hutniczego lub blachownicy, których zadaniem jest przeniesienie wszystkich normowych obciążeń. Główną zaletą dźwigarów ramowych jest efektywne wykorzystanie dostępnej przestrzeni roboczej wewnątrz budynku, co kompensuję znacznie większą masę oraz koszt wykonania.

Konstrukcja stalowa dachu dwuspadowego
Zalety	Wady
Duża lekkość konstrukcji	Trudność zabezpieczenia przeciwpożarowego konstrukcji
Tania produkcja elementów oraz ich montaż	Podatność na korozję w przypadku otarć oraz uszkodzeń powłoki
Krótki termin realizacji oraz szybki montaż
Trwałość
Możliwość wykonania dźwigarów o dużej rozpiętości do 50m, bez konieczności stosowania dodatkowych słupów pośrednich
Optymalizacja wysokości dźwigarów, która stanowi zaledwie 1/12 jego rozpiętości

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat dachów stalowych, koniecznie zapoznaj się z tym artykułem blogowym:

Dach hali stalowej, czyli wszystko konstrukcji oraz pokryciu dachów hal stalowych

Konstrukcja drewniana dachów dwuspadowych

Konstrukcje drewniane dachów dwuspadowych podzielić można na dwa podtypy w zależności od zastosowanej technologii – drewno lite oraz drewno klejone.

Drewno lite znajduje swoje najczęstsze zastosowanie w przypadku budowy domów, niewielkich wiat ogrodowych, domków letniskowych oraz innych niewielkich obiektów. Drewno lite jest materiałem tanim oraz ogólnodostępnym, charakteryzuje się jednak istotnymi ograniczeniami technicznymi, takimi jak ograniczone długości i przekroje dostępnych elementów.

Drewno klejone składa się z poszczególnych warstw drewna (cienkich desek), łączonych następnie ze sobą za pomocą specjalnych klejów. Drewno klejone jest odpowiedzią na większość ograniczeń stawianych przez drewno lite, co wpływa na wyższe koszt produkcji. Drewno klejone swoje zastosowanie ma najczęściej w przypadku obiektów reprezentatywnych, takich jak: baseny, hale widowiskowe, hale sportowe oraz muza.

Decydując się na wykonanie drewnianego dachu dwuspadowego możesz zdecydować się na kilka rodzajów więźby dachowej, należą do nich:

• Więźba krokwiowa,
• Więźba krokwiowo-jętkowa,
• Więźba płatwiowo-kleszczowa
• Drewniane dźwigary prefabrykowane

Każda z tych technologii ma inne zastosowanie oraz charakterystykę, a dobór odpowiedniego typy więźby dachowej zależy od rozpiętości dachu oraz kąta nachylenia połaci dachowej.

Konstrukcja drewniana dachu dwuspadowego
Zalety	Wady
Wysoka estetyka	Trudność zabezpieczenia przeciwpożarowego konstrukcji
Duża dostępność surowców	Wrażliwość na wilgoć
Optymalizacja wysokości dźwigarów, która stanowi zaledwie 1/20 jego rozpiętości	Długi czas montażu w przypadku stosowania drewna litego
Możliwość wykonania dźwigarów o dużej rozpiętości do 50m, bez konieczności stosowania dodatkowych słupów pośrednich	Duże koszty produkcji elementów konstrukcyjnych przy zastosowaniu drewna klejonego

Konstrukcja betonowa dachów dwuspadowych

Ostatnim rodzajem konstrukcji dachów dwuspadowych jest konstrukcja betonowa. Beton nie bez powodu kojarzony jest z niezwykłą trwałością oraz wytrzymałością, wyróżnia się bowiem wyjątkową odpornością na ogień, co sprawia, że jest stosowany w miejscach, gdzie kluczowym czynnikiem jest odporność przeciwpożarowa budynku.

Istotną wadą konstrukcji żelbetowych jest czas wiązania cementowego, który wynosi aż 28 dni. Długi czas produkcji elementów betonowych oraz ich duży ciężar sprawiają, że jest to technologia nie tylko droga w produkcji oraz montażu, ale również transporcie.

Konstrukcja betonowa dachu dwuspadowego
Zalety	Wady
Ognioodporność	Wysokie koszt produkcji
Dostępność surowców	Duży ciężar konstrukcji
Trwałość konstrukcji	Długi czas produkcji oraz wiązania cementowego
	Ograniczenia techniczne dotyczące kształtów produkowanych elementów
	Skomplikowane i kosztowne przeróbki

Projektowanie dachów dwuspadowych – od czego zależy koszt wykonania dachu?

Projektowanie dachów dwuspadowych jest procesem o dużej złożoności, wymagającym dogłębnej analizy uwarunkowań lokalizacyjnych projektu budowlanego. Kluczowym etapem tej analizy jest szczegółowa ocena Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP), która pozwala na rozwiązanie szeregu istotnych kwestii związanych z planowaną inwestycją. W ramach analizy MPZP uwzględniane są takie aspekty jak:

• Dopuszczalna szerokość ściany szczytowej, co ma kluczowe znaczenie dla określenia rozpiętości dachu.
• Dopuszczalny kąt nachylenia połaci dachu, który ma istotny wpływ na stopień optymalizacji konstrukcji, estetykę i funkcjonalność projektowanego dachu.
• Maksymalna wysokość budynku, co stanowi istotny parametr w kontekście całkowitej wysokości konstrukcji dachowej.
• Geometria dachu, która obejmuje kształt i proporcje dachu.
• Wybór rodzaju zastosowanego pokrycia dachu oraz jego kolorystykę.

Wszystkie te elementy stanowią istotne czynniki, które muszą być uwzględnione w procesie projektowania dachów dwuspadowych, aby uzyskać optymalne rozwiązania, zgodne z obowiązującymi przepisami i normami urbanistycznymi.

Jeżeli zależy Ci na rozwiązaniu optymalnym pod względem kosztów wykonania, warto rozważyć dach dwuspadowy o określonych parametrach, które umożliwiają optymalizację przyjętych rozwiązań konstrukcyjnych.

Najtańsze dachy dwuspadowe w technologii stalowej charakteryzują:

• Rozpiętością od 15 do 24 metrów: szerokość konstrukcji dachu jest kluczowym parametrem umożliwiającym optymalizację kosztów wykonania. W sytuacji, gdy planowana rozpiętość dachu przekracza 30 metrów, warto rozważyć zastosowania dodatkowych słupów podpierających konstrukcję stalową dachu, co skutkuje istotnym obniżeniem jej ciężaru, a co za tym idzie ceny.
• Spadkiem dachu wynoszącym 5 stopni: Umiarkowany kąt nachylenia połaci dachu pozwala na oszczędność materiałów w postaci profili stalowych oraz materiału obudowy. Wszystko to wpływa na obniżenie kosztów wykonania oraz montażu konstrukcji dachu.
• Symetryczną geometrią: Kalenica umieszczona dokładnie na środku dźwigara pozwala na równomierne obciążenie konstrukcji, co przekłada się na obniżenie kosztów konstrukcji.

Jeśli zaciekawił Cię ten temat, przeczytaj również: Stalowa konstrukcja dachu — idealne rozwiązanie pod płyty warstwowe

Oczywiście, wybór odpowiedniej konstrukcji dachowej zawsze zależy od indywidualnych potrzeb i wymagań projektu. Jednakże dachy dwuspadowe w technologii stalowej, spełniające powyższe kryteria, często stanowią atrakcyjne rozwiązanie pod względem kosztów wykonania przy zachowaniu niezawodności i trwałości konstrukcji. Warto zawsze konsultować się z doświadczonymi projektantami i wykonawcami, aby dostosować projekt dachu do konkretnych potrzeb inwestycji.

Opracowanie przygotował Przemysław Szalek, dział ofertowania oraz realizacji.